Rô-ma 5:12-21 Sự Chết Trong A-đam và Sự Sống Trong Đấng Christ
12 Vì như bởi một người mà tội lỗi đã vào trong thế gian và sự chết đến bởi tội lỗi, thì cũng vậy, sự chết đã trải qua trên mỗi người, vì mỗi người đều đã phạm tội. 13 Vì trước khi có luật pháp thì tội lỗi đã có trong thế gian, nhưng tội lỗi chưa bị lên án khi chưa có luật pháp. 14 Nhưng sự chết đã cai trị từ A-đam đến Môi-se, đến cả những kẻ chẳng phạm tội giống như sự vi phạm của A-đam. Ông là hình bóng của Đấng sẽ đến. 15 Nhưng lỗi lầm chẳng phải như ân điển. Vì nếu bởi sự lỗi lầm của một người mà nhiều người bị chết, thì ân điển của Đức Chúa Trời và sự ban cho trong ân điển bởi một người là Đức Chúa Jesus Christ, được dư dật cho nhiều người biết bao! 16 Và sự ban cho không đến bởi một người đã phạm tội, vì thực tế, bản án bởi một người đã dẫn đến án phạt cho nhiều người; nhưng ân điển thì từ nhiều lỗi lầm dẫn đến sự được xưng công chính. 17 Vì nếu bởi sự lỗi lầm của một người mà sự chết đã cai trị bởi một người, thì những ai nhận sự dư dật của ân điển và sự ban cho của sự công chính, họ sẽ nhờ một Đức Chúa Jesus Christ mà cai trị trong sự sống biết bao! 18 Vậy nên, như bởi lỗi lầm của một người mà án phạt đến trên mọi người thế nào, thì bởi việc làm công chính của một người cho mọi người mà sự xưng công chính của sự sống cũng đến trên mọi người thế ấy. 19 Vì, như bởi sự không vâng phục của một người mà nhiều người thành ra những kẻ có tội, thì cũng vậy, bởi sự vâng phục của một người mà nhiều người thành ra công chính. 20 Nhưng luật pháp đã đến, thêm vào, để sự tỏ ra của lỗi lầm thêm lên. Nhưng khi sự tỏ ra của tội lỗi đã thêm lên thì ân điển càng thêm lên dư dật, 21 để như tội lỗi đã cai trị trong sự chết thế nào, thì ân điển cũng cai trị bởi sự công chính thế ấy, dẫn đến sự sống vĩnh cửu bởi Đức Chúa Jesus Christ, Chúa của chúng ta.
Kính lạy Cha,
Con cảm tạ ơn Cha đã cho con hôm nay được đọc, suy ngẫm Rô-ma 5:12:21 và cho con đọc lại bài giảng của người chăn về phân đoạn Thánh Kinh trên. Con cảm tạ Chúa đã dạy dỗ cho con hiểu để trả lời những câu hỏi người chăn gợi ý suy ngẫm và áp dụng. Thưa Cha, con xin nêu những điều con hiểu như sau, nếu có chỗ nào con hiểu chưa đúng hay con chưa hiểu được, con xin Chúa dạy dỗ thêm cho con ạ, con cảm tạ ơn Cha!
1. Tại sao lúc chưa có luật pháp mà phạm tội vẫn bị chết?
Lúc chưa có luật pháp mà phạm tội vẫn bị chết. Là vì dù chưa có luật pháp Chúa ban hành thành chữ viết từ thời A-đam đến Môi-se, nhưng Chúa vẫn đặt để luật pháp Chúa trong lương tâm để con người nhận biết đúng sai, như Lời Chúa đã chép trong Rô-ma 1:18-23; 2:12-16 mà con vừa được suy ngẫm tuần trước. Vì thế mà Chúa vẫn định tội chết những người phạm tội mà không ăn năn.
2. Tại sao A-đam phạm tội mà lại là hình bóng của Đấng sẽ đến (tức Đấng Christ)? Hình bóng như thế nào?
Thưa Cha, con chưa hiểu rõ ràng để có thể diễn đạt đầy đủ cho câu hỏi trên. Sau khi con đọc bài giảng của người chăn:
Thì con đã hiểu như sau, con xin trích lại đoạn chú giải sau đây của bài giảng, giúp con hiểu ạ:
“Sự chết trong A-đam tiêu biểu cho sự chết trong con người cũ của chúng ta. Sự sống trong Đấng Christ tiêu biểu cho sự sống của Thiên Chúa trong con người mới của chúng ta.”
Thưa Cha, con hiểu sự phạm tội của A-đam tiêu biểu cho sự chết trong con người cũ của một người. Sự sống trong Đấng Christ tiêu biểu cho sự sống của Thiên Chúa trong con người mới của người đó, vì lẽ đó mà A-đam được xem là hình bóng của Đấng Christ sẽ đến.
3. Tại sao "bởi sự lỗi lầm của một người mà nhiều người bị chết"? Tại sao "bản án bởi một người đã dẫn đến án phạt cho nhiều người"? Như vậy, có công chính không?
Thưa Cha, con xin trả lời: Là vì lỗi lầm của A-đam dẫn đến hậu quả cho nhiều người, nhiễm tội cho nhiều người. Vì thế dẫn đến án phạt cho nhiều người. Đó là sự công chính của Thiên Chúa. Vì mỗi một người phạm tội đều gánh án phạt là điều đương nhiên, hoàn toàn công chính.
Con cảm tạ Cha, qua bài giảng của người chăn, đã cho con hiểu thêm một chi tiết thú vị về lẽ thật quan trọng mà lúc đọc con chưa để ý.
Đó là ở câu 15, sự phạm tội của A-đam là lỗi lầm, không phải là cố ý. Qua đây, Chúa dạy con ghi nhớ sâu sắc về sự con cần hết sức cẩn thận làm theo ý Chúa, không thể xem nhẹ mà thiếu cảnh giác với bất kỳ một lỗi lầm nhỏ nào. Không có lỗi lầm nào là nhỏ. Đã là ý Chúa thì con phải vâng theo. Đã không là ý Chúa thì con phải tuyệt đối không được làm.
Con cảm tạ Chúa đã cho con được học hỏi và suy ngẫm về chủ đề của Ban Thanh Niên tuần vừa qua: Lỗi lầm của U-xa và sự công chính của Thiên Chúa, giúp con một lần nữa càng ghi khắc hơn về điều này. Rằng:
+ Con cần cẩn trọng trong mọi việc, từng suy nghĩ, lời nói, hành động.
+ Con cần hết lòng tôn kính, yêu mến Lời Chúa, siêng năng, chuyên tâm, tìm kiếm Lời Chúa qua sự đọc, suy ngẫm, cầu nguyện để con hiểu được ý Chúa, cẩn thận làm đúng. Con không được vì cớ thiếu hiểu biết hay thiếu tôn kính, thiếu lòng biết ơn Chúa như đáng phải có mà phạm tội.
+ Con biết run sợ trước uy quyền, sự thánh khiết, sự công chính của Chúa. Con biết run sợ, ghi nhớ những điều Cha không cho phép con làm: không được làm là không làm. Vì nếu con vi phạm, dù nhỡ, có thể dẫn đến hậu quả là sự chết. Dù Chúa có thương xót ban cho con cơ hội ăn năn, tha thứ cho con, thì hậu quả vẫn còn, án phạt vẫn chất trên Đức Chúa Jesus, là Cứu Chúa đã cứu chuộc tội lỗi cho con.
4. Câu này có nghĩa gì: "Nhưng khi sự tỏ ra của tội lỗi đã thêm lên thì ân điển càng thêm lên dư dật"?
Thưa Cha, con xin trả lời: Khi có luật pháp Chúa bằng chữ ban hành, thì càng tỏ rõ tội lỗi ra, tội lỗi có tính lan truyền, nhiễm tội, xu hướng tăng lên. Ân điển của Chúa Jesus có dư dật để cứu mọi kẻ tin thoát tội, huyết báu của Chúa Jesus có năng quyền rửa sạch mọi tội, tha thứ mọi tội, giúp tội nhân trở nên người công bình, tự nhiên gớm ghét tội, không còn cố ý phạm tội nữa. Chính vì thế mà tội lỗi đã thêm lên thì ân điển càng lên dư dật.
5. Câu này có nghĩa gì: "tội lỗi đã cai trị trong sự chết thế nào, thì ân điển cũng cai trị bởi sự công chính thế ấy"?
Thưa Cha, câu này có nghĩa là: Khi con còn là tội nhân, chưa có sự cứu chuộc của Chúa, con người tội lỗi của con luôn có xu hướng làm ra tội, bị tội lỗi cai trị, con làm nô lệ cho tội, không muốn nhưng vẫn phải làm ra tội, vì bản tính con đã bị nhiễm tội, bị tội lỗi bắt phục, sai khiến, y như Rô-ma 7:14-24 đã bày tỏ. Trong khi tiền công của tội lỗi là sự chết (Rô-ma 6:23). Vì thế nên, con ở dưới sự cai trị của tội lỗi, là con ở trong sự chết.
Khi con tin nhận Chúa Jesus, con được ở trong ân điển của Chúa, được Chúa tha tội, xưng con là công bình. Chúa đã giúp con không còn làm nô lệ cho tội lỗi nữa, mà con làm nô lệ cho sự công bình.
Gợi Ý Áp Dụng:
1. Đối với bạn, "sự sống trong Đấng Christ" có nghĩa gì?
Thưa Cha, sự con sống trong Đấng Christ, là sự con sống theo gương của Đức Chúa Jesus, Đấng Christ làm chủ đời sống con, con ở trong sự vâng phục Ngài, bởi năng lực, sự dẫn dắt, ban ơn của Ngài.
2. Điều gì chứng minh bạn đang sống trong Đấng Christ?
Điều chứng minh con đang sống trong Đấng Christ, là con không còn kết quả tội.
3. Điều gì chứng minh một người vẫn còn đang chết trong tội lỗi.
Nếu con kết quả tội là tự con chứng minh con vẫn còn đang chết trong tội lỗi.
4. Theo bạn, một người ở trong Hội Thánh nhưng không thật lòng ăn năn tội, không thật lòng tin nhận Tin Lành, thì người ấy có tự biết không?
Thưa Cha, theo con hiểu là có tự biết ạ.
5. Những người đang sinh hoạt trong các nhà thờ Tin Lành, nhưng đời sống không thể hiện sự đổi mới phải có của một người đã được dựng nên mới trong Đấng Christ, thì họ có tự biết là họ chưa được cứu hay không?
Thưa Cha, theo con thì họ cũng có tự biết là họ chưa được cứu ạ.
Thưa Cha, đọc phân đoạn Thánh Kinh này, con rất thích, ấn tượng về cách viết của Phao-lô, cách viết đối lập ý giữa hai vế trong mỗi câu, mỗi cặp quan hệ trong câu, bày tỏ sự tương phản giữa tội lỗi và công chính; sự chết và sự sống; lỗi lầm và ân điển; không vâng phục và vâng phục; án phạt và sự cứu rỗi. Cách viết này giúp con dễ hiểu, dễ nhớ.
Thưa Cha, con xin được loạt kê các cặp ý trong mối quan hệ đối lập như sau:
1).
Bởi sự lỗi lầm của một người mà nhiều người bị chết - ân điển của Đức Chúa Trời và sự ban cho trong ân điển bởi một người là Đức Chúa Jesus Christ, được dư dật cho nhiều người biết bao!
2). Bản án bởi một người đã dẫn đến án phạt cho nhiều người - ân điển thì từ nhiều lỗi lầm dẫn đến sự được xưng công chính.
3). Lỗi lầm của một người mà sự chết đã cai trị bởi một người - những ai nhận sự dư dật của ân điển và sự ban cho của sự công chính; họ sẽ nhờ một Đức Chúa Jesus Christ mà cai trị trong sự sống biết bao!
4). Bởi lỗi lầm của một người mà án phạt đến trên mọi người thế nào - bởi việc làm công chính của một người cho mọi người mà sự xưng công chính của sự sống cũng đến trên mọi người thế ấy.
5). Bởi sự không vâng phục của một người mà nhiều người thành ra những kẻ có tội - bởi sự vâng phục của một người mà nhiều người thành ra công chính.
6). Tội lỗi thêm lên - ân điển càng thêm dư dật.
7). Tội lỗi đã cai trị trong sự chết thế nào - ân điển cũng cai trị bởi sự công chính thế ấy
Con cảm tạ Cha đã cho con được đọc, suy ngẫm Rô-ma 5:12-21. Xin Chúa giúp con tìm được ân điển trong mắt Cha.
Trong ân điển Đức Chúa Jesus Christ. Con, Nguyễn Thị Lan
Rô-ma 5:12-21 Sự Chết Trong A-đam và Sự Sống Trong Đấng Christ
12 Vì như bởi một người mà tội lỗi đã vào trong thế gian và sự chết đến bởi tội lỗi, thì cũng vậy, sự chết đã trải qua trên mỗi người, vì mỗi người đều đã phạm tội.
13 Vì trước khi có luật pháp thì tội lỗi đã có trong thế gian, nhưng tội lỗi chưa bị lên án khi chưa có luật pháp.
14 Nhưng sự chết đã cai trị từ A-đam đến Môi-se, đến cả những kẻ chẳng phạm tội giống như sự vi phạm của A-đam. Ông là hình bóng của Đấng sẽ đến.
15 Nhưng lỗi lầm chẳng phải như ân điển. Vì nếu bởi sự lỗi lầm của một người mà nhiều người bị chết, thì ân điển của Đức Chúa Trời và sự ban cho trong ân điển bởi một người là Đức Chúa Jesus Christ, được dư dật cho nhiều người biết bao!
16 Và sự ban cho không đến bởi một người đã phạm tội, vì thực tế, bản án bởi một người đã dẫn đến án phạt cho nhiều người; nhưng ân điển thì từ nhiều lỗi lầm dẫn đến sự được xưng công chính.
17 Vì nếu bởi sự lỗi lầm của một người mà sự chết đã cai trị bởi một người, thì những ai nhận sự dư dật của ân điển và sự ban cho của sự công chính, họ sẽ nhờ một Đức Chúa Jesus Christ mà cai trị trong sự sống biết bao!
18 Vậy nên, như bởi lỗi lầm của một người mà án phạt đến trên mọi người thế nào, thì bởi việc làm công chính của một người cho mọi người mà sự xưng công chính của sự sống cũng đến trên mọi người thế ấy.
19 Vì, như bởi sự không vâng phục của một người mà nhiều người thành ra những kẻ có tội, thì cũng vậy, bởi sự vâng phục của một người mà nhiều người thành ra công chính.
20 Nhưng luật pháp đã đến, thêm vào, để sự tỏ ra của lỗi lầm thêm lên. Nhưng khi sự tỏ ra của tội lỗi đã thêm lên thì ân điển càng thêm lên dư dật,
21 để như tội lỗi đã cai trị trong sự chết thế nào, thì ân điển cũng cai trị bởi sự công chính thế ấy, dẫn đến sự sống vĩnh cửu bởi Đức Chúa Jesus Christ, Chúa của chúng ta.
Kính lạy Cha,
Con cảm tạ ơn Cha đã cho con hôm nay được đọc, suy ngẫm Rô-ma 5:12:21 và cho con đọc lại bài giảng của người chăn về phân đoạn Thánh Kinh trên. Con cảm tạ Chúa đã dạy dỗ cho con hiểu để trả lời những câu hỏi người chăn gợi ý suy ngẫm và áp dụng. Thưa Cha, con xin nêu những điều con hiểu như sau, nếu có chỗ nào con hiểu chưa đúng hay con chưa hiểu được, con xin Chúa dạy dỗ thêm cho con ạ, con cảm tạ ơn Cha!
1. Tại sao lúc chưa có luật pháp mà phạm tội vẫn bị chết?
Lúc chưa có luật pháp mà phạm tội vẫn bị chết. Là vì dù chưa có luật pháp Chúa ban hành thành chữ viết từ thời A-đam đến Môi-se, nhưng Chúa vẫn đặt để luật pháp Chúa trong lương tâm để con người nhận biết đúng sai, như Lời Chúa đã chép trong Rô-ma 1:18-23; 2:12-16 mà con vừa được suy ngẫm tuần trước. Vì thế mà Chúa vẫn định tội chết những người phạm tội mà không ăn năn.
2. Tại sao A-đam phạm tội mà lại là hình bóng của Đấng sẽ đến (tức Đấng Christ)? Hình bóng như thế nào?
Thưa Cha, con chưa hiểu rõ ràng để có thể diễn đạt đầy đủ cho câu hỏi trên. Sau khi con đọc bài giảng của người chăn:
Thì con đã hiểu như sau, con xin trích lại đoạn chú giải sau đây của bài giảng, giúp con hiểu ạ:
“Sự chết trong A-đam tiêu biểu cho sự chết trong con người cũ của chúng ta. Sự sống trong Đấng Christ tiêu biểu cho sự sống của Thiên Chúa trong con người mới của chúng ta.”
Thưa Cha, con hiểu sự phạm tội của A-đam tiêu biểu cho sự chết trong con người cũ của một người. Sự sống trong Đấng Christ tiêu biểu cho sự sống của Thiên Chúa trong con người mới của người đó, vì lẽ đó mà A-đam được xem là hình bóng của Đấng Christ sẽ đến.
3. Tại sao "bởi sự lỗi lầm của một người mà nhiều người bị chết"? Tại sao "bản án bởi một người đã dẫn đến án phạt cho nhiều người"? Như vậy, có công chính không?
Thưa Cha, con xin trả lời: Là vì lỗi lầm của A-đam dẫn đến hậu quả cho nhiều người, nhiễm tội cho nhiều người. Vì thế dẫn đến án phạt cho nhiều người. Đó là sự công chính của Thiên Chúa. Vì mỗi một người phạm tội đều gánh án phạt là điều đương nhiên, hoàn toàn công chính.
Con cảm tạ Cha, qua bài giảng của người chăn, đã cho con hiểu thêm một chi tiết thú vị về lẽ thật quan trọng mà lúc đọc con chưa để ý.
Đó là ở câu 15, sự phạm tội của A-đam là lỗi lầm, không phải là cố ý. Qua đây, Chúa dạy con ghi nhớ sâu sắc về sự con cần hết sức cẩn thận làm theo ý Chúa, không thể xem nhẹ mà thiếu cảnh giác với bất kỳ một lỗi lầm nhỏ nào. Không có lỗi lầm nào là nhỏ. Đã là ý Chúa thì con phải vâng theo. Đã không là ý Chúa thì con phải tuyệt đối không được làm.Con cảm tạ Chúa đã cho con được học hỏi và suy ngẫm về chủ đề của Ban Thanh Niên tuần vừa qua: Lỗi lầm của U-xa và sự công chính của Thiên Chúa, giúp con một lần nữa càng ghi khắc hơn về điều này. Rằng:
+ Con cần cẩn trọng trong mọi việc, từng suy nghĩ, lời nói, hành động.
+ Con cần hết lòng tôn kính, yêu mến Lời Chúa, siêng năng, chuyên tâm, tìm kiếm Lời Chúa qua sự đọc, suy ngẫm, cầu nguyện để con hiểu được ý Chúa, cẩn thận làm đúng. Con không được vì cớ thiếu hiểu biết hay thiếu tôn kính, thiếu lòng biết ơn Chúa như đáng phải có mà phạm tội.
+ Con biết run sợ trước uy quyền, sự thánh khiết, sự công chính của Chúa. Con biết run sợ, ghi nhớ những điều Cha không cho phép con làm: không được làm là không làm. Vì nếu con vi phạm, dù nhỡ, có thể dẫn đến hậu quả là sự chết. Dù Chúa có thương xót ban cho con cơ hội ăn năn, tha thứ cho con, thì hậu quả vẫn còn, án phạt vẫn chất trên Đức Chúa Jesus, là Cứu Chúa đã cứu chuộc tội lỗi cho con.
4. Câu này có nghĩa gì: "Nhưng khi sự tỏ ra của tội lỗi đã thêm lên thì ân điển càng thêm lên dư dật"?
Thưa Cha, con xin trả lời: Khi có luật pháp Chúa bằng chữ ban hành, thì càng tỏ rõ tội lỗi ra, tội lỗi có tính lan truyền, nhiễm tội, xu hướng tăng lên. Ân điển của Chúa Jesus có dư dật để cứu mọi kẻ tin thoát tội, huyết báu của Chúa Jesus có năng quyền rửa sạch mọi tội, tha thứ mọi tội, giúp tội nhân trở nên người công bình, tự nhiên gớm ghét tội, không còn cố ý phạm tội nữa. Chính vì thế mà tội lỗi đã thêm lên thì ân điển càng lên dư dật.
5. Câu này có nghĩa gì: "tội lỗi đã cai trị trong sự chết thế nào, thì ân điển cũng cai trị bởi sự công chính thế ấy"?
Thưa Cha, câu này có nghĩa là: Khi con còn là tội nhân, chưa có sự cứu chuộc của Chúa, con người tội lỗi của con luôn có xu hướng làm ra tội, bị tội lỗi cai trị, con làm nô lệ cho tội, không muốn nhưng vẫn phải làm ra tội, vì bản tính con đã bị nhiễm tội, bị tội lỗi bắt phục, sai khiến, y như Rô-ma 7:14-24 đã bày tỏ. Trong khi tiền công của tội lỗi là sự chết (Rô-ma 6:23). Vì thế nên, con ở dưới sự cai trị của tội lỗi, là con ở trong sự chết.
Khi con tin nhận Chúa Jesus, con được ở trong ân điển của Chúa, được Chúa tha tội, xưng con là công bình. Chúa đã giúp con không còn làm nô lệ cho tội lỗi nữa, mà con làm nô lệ cho sự công bình.
Gợi Ý Áp Dụng:
1. Đối với bạn, "sự sống trong Đấng Christ" có nghĩa gì?
Thưa Cha, sự con sống trong Đấng Christ, là sự con sống theo gương của Đức Chúa Jesus, Đấng Christ làm chủ đời sống con, con ở trong sự vâng phục Ngài, bởi năng lực, sự dẫn dắt, ban ơn của Ngài.
2. Điều gì chứng minh bạn đang sống trong Đấng Christ?
Điều chứng minh con đang sống trong Đấng Christ, là con không còn kết quả tội.
3. Điều gì chứng minh một người vẫn còn đang chết trong tội lỗi.
Nếu con kết quả tội là tự con chứng minh con vẫn còn đang chết trong tội lỗi.
4. Theo bạn, một người ở trong Hội Thánh nhưng không thật lòng ăn năn tội, không thật lòng tin nhận Tin Lành, thì người ấy có tự biết không?
Thưa Cha, theo con hiểu là có tự biết ạ.
5. Những người đang sinh hoạt trong các nhà thờ Tin Lành, nhưng đời sống không thể hiện sự đổi mới phải có của một người đã được dựng nên mới trong Đấng Christ, thì họ có tự biết là họ chưa được cứu hay không?
Thưa Cha, theo con thì họ cũng có tự biết là họ chưa được cứu ạ.
Thưa Cha, đọc phân đoạn Thánh Kinh này, con rất thích, ấn tượng về cách viết của Phao-lô, cách viết đối lập ý giữa hai vế trong mỗi câu, mỗi cặp quan hệ trong câu, bày tỏ sự tương phản giữa tội lỗi và công chính; sự chết và sự sống; lỗi lầm và ân điển; không vâng phục và vâng phục; án phạt và sự cứu rỗi. Cách viết này giúp con dễ hiểu, dễ nhớ.
Thưa Cha, con xin được loạt kê các cặp ý trong mối quan hệ đối lập như sau:
1).
Bởi sự lỗi lầm của một người mà nhiều người bị chết - ân điển của Đức Chúa Trời và sự ban cho trong ân điển bởi một người là Đức Chúa Jesus Christ, được dư dật cho nhiều người biết bao!2). Bản án bởi một người đã dẫn đến án phạt cho nhiều người - ân điển thì từ nhiều lỗi lầm dẫn đến sự được xưng công chính.
3). Lỗi lầm của một người mà sự chết đã cai trị bởi một người - những ai nhận sự dư dật của ân điển và sự ban cho của sự công chính; họ sẽ nhờ một Đức Chúa Jesus Christ mà cai trị trong sự sống biết bao!
4). Bởi lỗi lầm của một người mà án phạt đến trên mọi người thế nào - bởi việc làm công chính của một người cho mọi người mà sự xưng công chính của sự sống cũng đến trên mọi người thế ấy.
5). Bởi sự không vâng phục của một người mà nhiều người thành ra những kẻ có tội - bởi sự vâng phục của một người mà nhiều người thành ra công chính.
6). Tội lỗi thêm lên - ân điển càng thêm dư dật.
7). Tội lỗi đã cai trị trong sự chết thế nào - ân điển cũng cai trị bởi sự công chính thế ấy
Con cảm tạ Cha đã cho con được đọc, suy ngẫm Rô-ma 5:12-21. Xin Chúa giúp con tìm được ân điển trong mắt Cha.
Trong ân điển Đức Chúa Jesus Christ.
Con, Nguyễn Thị Lan
19/03/2023